Da li je dozvoljeno uzimati Kur'an bez abdesta ?

Priredio: Demir ef. Madžović, student Medinskog univerziteta
Šejh Musa b. Ahmed el-Hadžavi, rahimehullah, u svom djelu Zadul-mustakni’a, kaže: “I nečistome je zabranjeno doticati Mushaf, obavljati namaz i obavljati tavaf.” Dakle, šejh je objasnio koje je ibadete zabranjeno obavljati kada je osoba nečista od male nečistoće: “Nečistome je zabranjeno doticati Mushaf”, tj. Kur’an, dakle, nije dozvoljeno doticanje, nošenje niti otvaranje Mushafa, a dokaz tome je vanjsko (spoljašnje) shvatanje, po jednom od dva tumačenja, ajeta: “Dodirnuti ga smiju samo oni koji su čisti” (El-Vaki’a – Događaj, 89).
Prvi dokaz: Iako je tačno je da se citirani ajet odnosi na El-Levhim-Mahfuz, i da se istim pojašnjava da ga ne dotiče niko mimo meleka, čime je Allah, subhanehu ve te’ala, otklonio svaku mogućnost kontakta šejtana sa vahjom (objavom), rekavši: “Kur’an ne donose šejtani, nezamislivo je da to oni čine; oni to nisu kadri” (Eš-Šu’ara – Pjesnici, 210-211), međutim, islamski učenjaci smatraju da se također može odnositi i na Mushaf pa time dokazuju da je nečistome zabranjeno dodirivati Mushaf.

Drugi dokaz: Hadis Amra b. Hazma koji je ummet prihvatio kao dokaz, što jasno potvrđuju islamski učenjaci, poput Hafiza Ibn Abdul-Berra, šejhul-islama Ibn Tejmije, Ibn Kajjima i drugih, rahimehumullah, a to je pismo Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, stanovnicima Jemena u kojem stoji: “(…) i da ne dotiče Mushaf osim čist”, a pod ‘’čist’’ misli se ‘’pod abdestom’’ i time se dokazuje uvjetovanje čistoće tj. abdesta radi dodirivanja Mushafa.

Ono što se suprotstavlja prethodnom dokazivanju jeste činjenica da se pod ‘’čistim’’ misli na muslimana kao muslimana, jer je svaki musliman čist, a ne na mušrika (mnogobošca). To mišljenje se, naravno, ne može uzeti i prihvatiti kao validno, jer su oni razumjeli iz govora Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu od Ebu Hurejre u kome stoji: “(…) zaista musliman ne može biti nečist” (Bilježi Buhari, 1./471. i Muslim, 2/292), da se izrazom ‘’nečist’’ misli na kafira (nevjernika) i da se hadisom zabranjuje doticanje Mushafa nevjerniku. Međutim, to se ne može prihvatiti jer se u šerijatu navodi da i musliman može biti nečist, kao što se kaže u ajetu: “I pitaju te o mjesečnom pranju. Reci: ‘To je neprijatnost’, zato ne općite sa ženama za vrijeme mjesečnog pranja, i ne prilazite im dok se ne okupaju. A kada se okupaju, onda im prilazite onako kako vam je Allah odredio. Allah zaista voli one koji se često kaju i voli one koji se mnogo čiste” (El-Bekare, 222).

Također, u hadisu Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, koji prenosi Ummi Seleme, radijallahu anha, stoji: “(…) zatim pospeš vodu na tijelo i time si postala čista.” (Bilježi Muslim, 330; Ebu Davud, 251; Ibn Hibban, 1198)

Stoga, vidjet ćemo da ova dva argumenta jasno dokazuju da čistoća može biti odstranjena sa tijela i da musliman postaje čist tek pošto se opet očisti, i to ukazuje da musliman može biti i jedno i drugo, tj. i čist i nečist. Ova činjenica je jasno naglašena u predaji u kojoj Ebu Hurejre kaže Poslaniku, sallalahu alejhi ve sellem: “(…) a bio sam nečist (…)”. (Bilježe Buhari, 1/471, i Muslim, 2/292)

Na osnovu navedenog postaje jasno da se pod nečistoćom ne podrazumijeva samo velika nečistoća, već može biti i mala, ali isto tako mišljenje onih koji smatraju da se ovome suprotstavlja hadis Ebu Hurejre ne može biti prihvaćeno zato što se u sunnetu jasno povrđuje da musliman može biti i čist i nečist, pa se prema tome hadis Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem: “…osim čist…”, odnosi na muslimana koji je pod abdestom, a ne suprotno.

Treći dokaz: Hadis koji bilježi imam Malik u Muveti u kojem se prenosi od Sa’da b. Ebi Vekkasa, radijallahu anhu, da je njegov sin učio pred njim Kur’an držeći mushaf ispred sebe. U toku učenja Sa’dov sin se počešao, pa ga je Sa’d upitao: ‘Jesi li dotakao?”, misleći na spolni organ, a on je odgovorio: ‘Da.’ Tada mu je Sa’d rekao: ‘Ustani i abdesti se!'”

Vidimo da hadis jasno ukazuje na to da je u vremenu ashaba, radijallahu anhum, bilo poznato da se Mushaf ne smije dirati bez abdesta na osnovu čega dolazimo do zaključka da su ashabi, radijallahu anhum, i selefi smatrali obaveznim uzimanje abdesta radi doticanja Mushafa.

Neophodno je napomenuti da ovaj stav zastupa većina (džumhur) islamskih učenjaka, među kojima su i četverica imama (El-Mugni, 1/202, Medžmuatul-fetava, 21/266). (op. prev.)

Kratka napomena o hadisu Amra b. Hazma
Spomenuti hadis na početku prenosi imam Malik u Muveti od Amra bin Hazma “(…) i da ne dotiče Mushaf osim čist”, u poglavlju “Obaveznost uzimanja abdesta tokom dodirivanja Mushafa (317)”. Hadis je mursel (tabiin prenosi od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, ne spominjući ashaba) i on spada u vrstu daif (slabog) hadisa, međutim kod drugih je hadis došao merfu (uzdignut – spojen lanac prenosilaca) kao kod Taberanija u Kebir (12/br. 13217), Darukutnija (1/121), Bejhekija (1/88) od Ibn Omera merfu’. Kaže Ibn Hadžer: “Isnad (lanac) nije loš.” Hadis su također vjerodostojnim ocijenili: Ishak b. Rahuja, imam Šafija, Ibn Abdul-Berr, i njime je dokazivao imam Ahmed b. Hanbel. (Pogledati: Telhisul-habir, br. 175, i Nasbur-raje, 1/196)

Također, predaja koja podržava ovo mišljenje, a koju je Darukutni ocijenio vjerodostojnom, jeste predaja od Selmana el-Farisija, radijallahu anhu, u kojoj se spominje da je obavio nuždu pa mu je rečeno: “Abdesti da te upitamo o ajetu iz Kur’ana!”, pa im je odgovorio: “Pitajte, neću ga dodirivati, zaista ga ne dodiruju osim čisti.” (Nasbur-raje, 1/199)

A Allah, subhanehu ve te’ala, najbolje zna!

Korištena literatura:
Šerh Zadul-mustaknia – Kitabut-tahare / Uvaženi šejh Muhammed b. Muhtar Šankiti
Šerhul-mumti’a / Uvaženi šejh Muhammed b. Salih el-Usejmin, rhm.

————-
Preuzeto sa stranice https://minber.ba/category/fikh/