Keššaful-kinna'a 2/332)

Učenje mukabele koje je prisutno u našim krajevima, pri čemu hafiz nakon klanjanja podne ili nekog drugog namaza (sabaha) uči napamet jedan džuz, više ili manje, iz Kur'ana a prisutni ga prate u Mushafu ili samo slušaju, i to se ponavlja svaki dan Ramazana i svake godine, sa ubjeđenjem o vrijednosti organizovanja i prisustvovanja ovakvog načina učenja Kur'ana, ovo je novotarija od vrste novotarija idafije (tj. dodatna novotarija) u vjeri.

Ovakav način učenja Kur'ana nije prenešen niti od Poslanika, sallallahu ve sellem, niti od ashaba, radijjallhu anhum, niti od prvih dobrih generacija. Ova praksa nije prisutna u drugim zemljama islamskog svijeta, čak ni u Turskoj.

U hadisu kojeg bilježe Buharija i Muslim u svoja dva Sahiha od Aiše, radijallahu anha, kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: “Ko unese u našu vjeru nešto što nije od nje to se odbacuje”.

Novotarija (unošenje u vjeru) može biti vezano za vrijeme, mjesto i način, i može biti tako što se izmisli novi ibadet (bid'a aslijje) ili da se propisani ibadet u načinu izmjeni (bid'a idafije). Ovdje je unešen u vjeru način učenja Kur'ana u mjesecu Ramazanu.

U osnovi je učenje Kur'ana za Ramazan propisano bez ograničenja u vremenu, količini učenja i mjestu učenja. Pa kada neko dođe i ograniči njegovo učenje vremenom (poslije podne ili sabaha), mjestom (u mesdžidu) i količinom (jedan džuz svaki dan) i to ponavlja svake godine gdje se to smatra kao posebnim ibadetom onda to predstavlja novotariju u načinu obavljanja ibadeta.

Učenje mukabele je novotarija poput novotarije džematskog zikra poslije farz namaza, jer zikr poslije namaza je propisan ali ne na onakav način, tj. zajednički u džematu.

Pa pošto je ovo bidat, a svaki bidat (novotarija) je dalalet (zabluda), po tekstu vjerodostojnog hadisa: “Zaista je svaka novotarija dalalet” (bilježe ga Ebu Davud i Tirmizi koji kaže da je hasen sahih, a prenosi Ibnul-Mulekkin u “El-Bedrul-munir” (9/582) da je hadis ocijenio vjerodostojnim Tirmizi, Ibn Hibban, El-Bezzar i Ibn Abdulberr, a prenosi Ibn Hadžer u “Fethul-bari” (13/253) da su ga ocijenili vjerodostojnim Ibn Madže, Ibn Hibban i Hakim), vadžib je da se ta novotarija prekine, upozori na nju i izbjegava učestvovanje u njoj, svejedno bilo to učenjem ili slušanjem.

O stavu daija kojima mukabela nije novotarija

A što se tiče daija i njihovog stava o mukabeli, to se vraća na dvije stvari:

Prva – Onaj daija koji smatra da je džematski zikr novotarija, on treba smatrati i mukabelu novotarijom, jer nema razlike između te dvije novotarije. Zikr poslije farz namaza je propisan (sunet), a džematski zikr je novotarija u načinu obavljanja tog zikra. Takođe, učenje Kur'ana u toku Ramazana je propisano (sunet), a učenje mukabele je novotarija u načinu obavljanja tog učenja Kur'ana.

Pa tako onaj daija koji smatra džematski zikr novotarijom, jer je tako naučio u arapskim zemljama tokom studiranja, a mukabelu kod nas ne smatra novotarijom, on je oprečan i kontradiktoran samom sebi jer razdvaja između stvari koje su istovjetne. Ako mu mukabela nije novotarija onda ni džematski zikr ne bi ni trebao biti novotarija. Taj daija treba da podrobnije istraži tematiku novotarije ako je nije učio i razumio pred šejhovima.

Druga stvar – Razlozi razilaženja među daijama su mnogobrojni, neki od njih su:

1 – Fakultet, država i mjesto gdje su studirali, jer nisu svi fakulteti niti države na istom nivou i kvalitetu obrađivanja i prezentiranja islamskih znanosti.

2 – Razlika u nivou stečenog znanja, jer neke daije su uzimale više ocjene prilikom studiranja od drugih, redovnije su prisustvovali kursevima i komentarima knjiga mnogih učenjaka po mesdžidima, redovnije obnavljali i proširivali stečeno znanje kroz knjige i islamsku literaturu.

3 – Razlika u sposobnosti istraživanja i obrađivanja šerijatskih pitanja, kao i moći razlučivanja jačih od slabijih dokaza kada se učenjaci raziđu. Po ovom pitanju je ogromna razlika među našim daijama jer je vrlo malo njih koji su sposobni da u potpunosti istraže neko pitanje, a vrlo je malo njih koji uopće na takav način pristupaju obrađivanju šerijatskih pitanja.

4 – Razlika u specijalizaciji daija, tj. neki su specijalizirali hadis, drugi fikh a treći akidu i tako dalje.

5 – Razlika je i u tome što su neki nakon povratka u svoju zemlju nastavili sa samodogradnjom i usavršavanju u sticanju šerijatskog znanja, dok su se drugi zadovoljili sa onim što su učili za vrijeme studija.

6 – Razlika u temperamentu i karakteru među daijama, neki su precizni i pedantni, dok drugi naginju površnosti i uopćavanju. Takođe, neki po prirodi naginju strogoći i oštrini, dok drugi naginju blagosti i olakšicama.

Koga slijediti kada se daije raziđu
A koga treba slijediti kada se daije međusobno raziđu, to pitanje se vraća na poznatu mes'elu iz Usulil-fikha (metodologije islamskog prava) koja glasi: Kada u jednom mjestu ima više mudžtehida (učenjaka) koga je mukallid (obični musliman) dužan slijediti?

Po ovom pitanju učenjaci imaju četiri poznata stava:

Prvo mišljenje – da je mukallidu (običnom muslimanu) dozvoljeno da slijedi koga hoće od učenjaka.

Drugo mišljenje – da obavezan da pita onoga koji je njemu najučeniji i najpouzdaniji.

Treće mišljenje – da treba da slijedi onog učenjaka koji daje najstrožije i najoštrije odgovore.

Četvrto mišljenje – da treba da slijedi onog učenjaka koji daje najlakše i najblaže odgovore.

Odabrano mišljenje po ovom pitanju je, a Allah zna najbolje, spoj između prvog i drugog mišljenja. To jest, da je mukallidu (običnom muslimanu) dozvoljeno da pita koga hoće od učenjaka prije nego što su poznata njihova mišljenja, a dokaz za ovo je idžmau ashaba. A nakon što su poznati stavovi učenjaka mukallid je obavezan da slijedi onog učenjaka koji je najučeniji, najbolji i u čije znanje ima najviše povjerenja zbog dokaza koji je već spomenut.

Ve billahi tevfik.

Izvor: http://www.ehlus-sunne.ba

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:

Oko spajanja nijeta farz ibadeta (napaštanja Ramazana, posta kefareta i slično) sa ibadetom nafile (suneta ili mustehaba, poput posta dana Ašure, dana Arefata, drugih raznih dobrovoljnih postova) učenjaci mezheba imaju podijeljeno mišljenje. Razlog razilaženja je prvenstveno nepostojanje šerijatskih tekstova koji pojašnjavaju to pitanje.

Prvi stav – da ko zanijeti farz (napaštanje Ramazana) i nafilu (post dana Ašure) ima nagradu farza a nafila mu je batil.

Ovo je stav Ebu Jusufa od hanefija.

Dok Muhammed ibn Hasan eš-Šejbani smatra da nema nagradu ni za jedno.

Drugi stav – da ko zanijeti sa frzom i nafilu ima nagradu za oboje.

Ovo je stav šafijskog mezheba i nekih učenjaka unutar malikijskog i hanbelijskog mezheba.

Već je rečeno da po ovom pitanju nema šerijatskog teksta ili nečeg drugog što može presuditi. A najsigurnije je razdvojiti ove dvije vrste posta, a Allah zna najbolje.

Ve billahi tevfik.

http://www.ehlus-sunne.ba

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu. Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:

U dva vjerodostojna hadisa koje bilježi Muslim u svom Sahihu je došlo da je mustehab postiti dva dana u mjesecu Muharremu i to:

– 9. Muharrem, tj. dan prije Ašure i

– 10. Muharrem, tj. dan Ašure.

Prenosi se od Ebu Katade el-Ensarija, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bio upitan za post na dan Ašure, pa je odgovorio: „Briše grijehe za prošlu godinu.“ Bilježi ga Muslim.

Prenosi se od Abdullah ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je rekao: „Kada je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, postio dan Ašure i naredio da se posti, rekli su mu: O Allahov Poslaniče, to je dan koji veličaju židovi i kršćani. Pa je rekao: ‘Kada dođe sljedeća godina, inšallah, postit ćemo deveti dan (Muharrema)’. I nije nastupila sljedeća godina, a Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je preselio“. Hadis bilježi Muslim.

Što se tiče hadisa u kojem je došlo da se posti i dan poslije Ašure, tj. 11. Muharrem, taj hadis se prenosi od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Postite dan Ašure i razlikujte se od židova, postite dan prije i dan poslije“.

Bilježe ga Ahmed, Bejheki u „Šu'abul-iman“, Ibn Huzejme i Bezzar.

Sa osim hadisom skupina učenjaka dokazuje preporučenost posta 11. Muharrema, tj. dana poslije Ašure.

Međutim, hadis je ocijenjen slabim, po nekima- veoma slabim.

Kaže El-Hesemi da je u njegovom senedu ravija Muhammed ibn ebi Lejle, a on je slab. Hadis je slabim ocijenio Ibn Hadžer, šejh Albani, Šu'ajb Arnaut i mnogi drugi muhaddisi. Slabost hadisa se vraća na raviju Muhammeda ibn ebi Lajlu koji je bio slabog pamćenja, a još se izdvojio sa tekstom ovog hadisa.

Ispravno je da se sa ovim slabim hadisom ne može dokazivati preporučenost posta dana poslije Ašure.

Takođe, nije ispravno smatrati da je preporučeno postiti dan poslije Ašure (11. Muharrema) argumentirajući time da je propisano razlikovati se od židova. Jer je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, pojasnio u vjerodostojnom hadisu kojeg bilježi Muslim da se od njih razlikujemo sa postom devetog dana Muharrema, tj. dana prije Ašure, a ne jedanaestog.

Ibn El-Kajjim je shodno vrijednosti i nagradi post dana Ašure podijelio na tri stepena:

prvi stepen sa najmanjom nagradom posta- post samo dana Ašure,

drugi stepen sa srednjom nagradom – post dana prije Ašure i dana Ašure i

treći stepen sa najvećom nagradom – post dana prije i dana poslije Ašure i samog dana Ašure.

Pošto je treći stepen zasnovan na slabom hadisu, nije prihvatljiva ova podjela vrijednosti posta dana Ašure.

Treba naglasiti da nije mekruh (pokuđeno) postiti samo dan Ašure. Ovo su naglasili šejhul-islam Ibn Tejmije i hanbelijski učenjak El-Merdavi. A svakako da je bolje i vrijednije postiti i dan prije Ašure.

Prema tome, to što je taj daija napisao da nema vjerodostojnih hadisa po tom pitanju dana poslije Ašure, to je tačno.

Ve billahi tevfik.

http://www.ehlus-sunne.ba

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، رضي الله عنه، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ، صلى الله عليه وسلم: (( لَا تَقَدَّمُوا رَمَضَانَ بِصَوْمِ يَوْمٍ وَلَا يَوْمَيْنِ, إِلَّا رَجُلٌ كَانَ يَصُومُ صَوْمًا، فَلْيَصُمْهُ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: ‘Ne postite jedan ili dva dana prije nastupanja ramazana, osim čovjeka koji (inače) posti post, pa neka ga posti.'“

Hadis je muttefekun alejhi, tj. bilježe ga Buharija i Muslim u svoja dava Sahiha.

Hadis ukazuje na zabranu posta jednog ili dva dana prije nastupanja mjeseca Ramazana svejedno bilo sa ciljem preventive radi Ramazana ili sa ciljem posta nafile (dobrovoljenog posta). Izuzima se iz ove zabrane post onoga kome je inače praksa da posti dobrovoljni post, poput posta Davuda, alejhisselam, posta ponedjeljkom i četvrtkom i slično.

Učenjaci navode dvije mudrosti ove zabrane (Fethul-bari, 4/128):

Prva – razdvajanje posta koji je farz (tj. Ramazana) od dobrovoljnog posta (nafile).

Druga – post Ramazana je vezan za viđenje mlađaka a onaj ko posti prije toga oprečan je Šerijatu. Ovome drugom je dao prednost Ibn Hadžer.

Ve billahi tevfik.

http://www.ehlus-sunne.ba

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

lhamdulillahi vesalatu veselamu ala men la nebijje ba'dehu, emma b'adu:

Ako postač pri uzimanju abdesta nenamjerno proguta jednu ili dvije kapi vode, to ne kvari post, jer je to neznatna količina koja se oprasta. Ovo potpada pod poznato fikhsko pravilo: “Ono što je neznatno, to se oprašta”, tj. preko toga se prelazi i ne krši prosis kao kada je u većoj količini.

Ve billahi tevfik.