Ve alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Prenosi šejh Rifa'a et-Tahtavi u knjizi “Nihajetul-idžaz” (str. 139) sljedeće: “Kaže (šafijski učenjak) el-Maverdi: ‘U vjerodostojnim hadisima koji govore o Mi'radžu nije prenešeno da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, te noći uzdignut na Arš. Nije prenešeno da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, prošao Sidretul-munteha, nego je to najdalje dokle je došao”.
Upitan je šejh el-Kazvini da li je vjerodostojan hadis o hodanju Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, po Aršu u obući i riječima Uzvišenog: “Počašćen je Arš tvojom obućom, o Muhammede”. Njegov odgovor je bio: “Što se tiče tog hadisa, on nije vjerodostojan. Ni u jednoj predaji, ni vjerodostojnoj ni dobroj, nije potvrđeno u osnovi da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bio na Aršu, nego je potvrđeno i vjerodostojno da je došao samo do Sidretul-munteha. A dalje od toga nema ništa vjerodostojno, to su slabe ili veoma slabe predaje”.
Kaže šafijski šejh Nedžmuddin el-Gajti da je ovo što kažu gore spomenuti šejhovi tačno i da je događaj Isra’ i Mi'radža u dugim i kraćim hadisima prenešen od više od 40 ashaba, a ni u jednom nije došlo da je te noći bio u obući. To navode samo džahili vaizi pripovjedači. Zatim kaže: “Ovaj hadis je batil (ništavan). Nakon pretrage može se reći da nije došlo ni u vjerodostojnom niti u slabom rivajetu da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bio na Aršu. A ono što je došlo u nekim hadisima koje je neko izmislio, na njih se ne treba osvrtati …”.
Prema tome, hadisi koji se prenose o ulasku, boravku i hodanju Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, po Aršu su izmišljeni. Nije dozvoljeno da se šire osim u svrhu upozorenja na iste.
(http://www.manaratweb.com/ضعيف-ما-روى-في-الإسراء-والمعراج/)
Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

Alejkumusselam. Ukupan broj hadisa bez ponavljanja
Da bi se utvrdio ukupan broj hadisa bez ponavljanja neophodno je sabrati sve hadise koji su zabilježeni u poznatim hadiskim zbirkama.

Knjiga “Muhtesar Sahih Muslim” od El-Munzirija sadrži oko 2 200 hadisa.

A broj hadisa koje je zabilježio Buharija u svom Sahihu a nema ih u Muslimu, oslanjajući se na knjigu “Muhtesar Buhari” od Ez-Zebidija je oko 680 hadisa.

Nakon ovoga ostaje da se saberu hadisi u oba Sahiha a koje nisu naveli ni El-Munziri ni Ez-Zebidi a to se može naći u knjizi “El-džem'u bejnes-sahihajn” od Humejdija ili u knjizi “El-Lu'lu'u vel-merdžan” od Abdulbakija a kada to uradimo može se naći otprilike oko 100 hadisa.

Pa je tako zbir hadisa koje sadrže Sahih Buharije i Sahih Muslima bez ponavljanja oko 2 980, znači nešto manje od 3 000.

A broj hadisa bez ponavljanja koje je zabilježio Ebu Davud u svom Sunenu a nema ih u dva Sahiha je 2 450 hadisa.

Broj hadisa bez ponavljanja koje je zabilježio Tirmizi u svom Džami'u, a koji nisu spomenuti ni u dva Sahiha niti u Sunnen Ebu Davuda je 1350.

A hadisi koje je zabilježio Nesai a nisu spomenuti u prethodne četiri zbirke, njihov broj je 2 400, naravno bez ponavljanja.

Pa tako je zbir hadisa koje sadrže tri Sunnena oko 6200 hadisa, a ukupan broj hadisa koje sadrže “Usulu hamse” (osnovnih pet zbirki hadisa), znači dva Sahiha i tri Sunnena, u kojima su sakupljeni skoro svi vjerodostojni hadisi, kao što tvrde stručnjaci hadisa, je 9 180 hadisa od kojih je više od pola slabih hadisa.

Zatim nakon osnovnih pet zbirki hadisa bilježi Ibn Madže u svom Sunnenu 600 hadisa bez ponavljanja koje ovi nisu spomenuli, a više od 500 je slabih hadisa.

Imam Malik u svom Muveteu ima oko 50 hadisa koji nisu spomenuti u prethodnih šest zbirki.

Imam Ševkani u svojoj knjizi “Nejlul-evtar” navodi oko 500 hadisa koji nisu spomenuti u prethodnim knjigama, većina tih hadisa su poznati hadisi koje navode potonji islamski pravnici, a koji su uglavnom iz Sunnena Darekutnija i “Mu'adžema” od Taberanija.

Imam Ahmed u svom Musnedu je spomenuo oko 1 500 hadisa bez ponavljanja, a koji nisu zabilježeni u prethodnim hadiskim zbirkama.

Nakon svih spomenutih poznatih hadiskih zbirki i hadisa koji su u njima spomenuti bez ponavaljanja a da ih nema u drugim knjigama ukupan broj hadisa iznosi 11 830, znači nešto manje od 12 000 hadisa.

Da je rezultat ovog ukupnog broja hadisa bez ponavljanja otprilike tačan to se može potvrditi i sa knjigom “Džem'ul-fevaid” od Muhammeda El-Magribija (1039 – 1094. po Hidžri) u kojoj je sakupio ono što je došlo u “Džami'ul-usul” od Ibnul-Esira i “Medžme'ul-zevaidi” od Hejsemija, što znači da je u knjizi sakupljeno četrnaest zbirki hadisa, a hadisi su pisani bez ponavljanja i njihov zbir iznosi oko 10 130 hadisa.

Takođe, ovaj rezultat ukupnog broja hadisa koji su uopće preneseni od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, potvrđuje i imam selefa Osman ibn Se'id Ed-Darimi (umro 282. po Hidžri) u svojoj knjizi “Er-Redu ala Bišril-Merisi” u kojoj odgovarajući lažima džehmija, od kojih je Bišr El-Merisi, koji su tvrdili da su munafici provukli i prevarili stručnajke hadisa time što su im ubacili 12 000 izmišljenih hadisa, kaže (Er-Redu ala Bišril-Merisi, str. 151): “Kako to da su munafici slagali muhaddissima 12 000 hadisa a ukupan broj hadisa bez ponavljanja koji se prenosi od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, i njegovih ashaba ne dostiže 12 000”. Slično tome kaže imam Zehebi (umro 748. po Hidžri) u svojoj knjizi “Sijeru e'alamin-nubela’ (11/187) komentarišući riječi Ebu Zur'e Er-Razija kada je rekao da imam Ahmed pamti milion hadisa: “Ovo što navodi je tačno a govori o širini znanja Ebu Abdullaha (imama Ahmeda), oni su u ovo ubrajali hadise koji se ponavljaju, esere (predaje ashaba), fetve tabi'ina, tumačenja (hadisa) i tome slično. Jer u protivnom tekstovi hadisa od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, (bez ponavljanja) ne dostižu ni desetinu desetine od toga”. A desetina desetine od jednog miliona je 10 000.

Broj vjerodostojnih hadisa
Kada se sakupe i analiziraju materijali, tekstovi i stavovi dođe se do zaključka da istraživači, učenjaci i muhaddisi po ovom pitanju imaju otprilike neka tri mišljenja.

Prvo mišljenje je da je veoma teško odrediti tačan broj vjerodostojnih hadisa i to iz dva razloga.

Prvi – jer u osnovi broj hadisa nije precizno utvrđen niti njegove ravije koji ga prenose. Navodi Ibn Salah u svojoj knjizi “El-Mukaddima” od Ebu Ez-Zur'e Er-Razija da je rekao: “Ko je onaj ko će prebrojati hadise Poslanika,sallallahu alejhi ve sellem, on je preselio kada je bilo 114 000 ashaba od onih koji su ga vidjeli i čuli od njega …”, i upitan je o broju ravija koji su prenosili od Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, pa je rekao: “Ko to može utvrditi?”

Drugi – jer je ocjenjivanje nekog hadisa da je vjerodostojan ili slab veoma relativna stvar, pa je tako kod nekih učenjaka jedan te isti hadis vjerodostojan a kod drugih slab.

Drugo mišljenje je da bi se došlo do tačnog broja tekstova hadisa koji su uopće preneseni to zahtijeva da se pokušaju prebrojati svi rivajeti tekstova hadisa bez seneda,  bez ashaba od kojeg se prenosi i bez vođenja računa o vjerodostojnosti hadisa jer poznavanje broja hadisa uopćeno, pa čak i broja vjerodostojnih hadisa, ne zavisi samo od govora učenjaka o toj temi. A samo utvrđivanje vjerodostojnih hadisa, to je tema za sebe, tj. to je dosta teže utvrditi. Zatim zagovarači ovog stava navode tri faze pomoću kojih se može doći do utvrđivanja tačnog broja tekstova hadisa.

Prva faza je sabiranje svih rivajeta hadisa koji imaju senede iz raznih hadiskih zbirki po principu navođenja početka hadisa. Primjer za ovo je knjiga “Atraful-hadis” od El-Mizzija.

Druga faza je svođenje mnoštva hadisa koji su preneseni od grupe ashaba na jedan zajednički tekst.

Treća faza je sakupljanje dodataka hadisa na način kako je to radio imam Hejsemi u svojoj knjizi “Medžmu'ul-zevaid”. Poput toga da se uzme kao osnov Buharijin Sahih, a zatim da se na tekstove tih hadisa dodaju dodaci koji su došli u Muslimu, nakon toga da se dodaju dodaci u Sunnenima i tako redom.

Treće mišljenje, a koje je ujedno i ispravno mišljenje, je da je broj vjerodostojnih hadisa poznat i utvrđen, naravno približnim brojem a ne potpuno tačnim. Ovo mišljenje zastupaju, uglavnom, učenjaci i stručnjaci hadisa, s tim da su se međusobno razišli koji je to broj.
Pa tako navodi učenjak Ed-Dehlevi u predgovoru svoje knjige “Usulul-hadis” riječi koje se prenose od imama Buharije: “Zapamtio sam od onoga što je vjerodostojno 100 000 hadisa a od onoga što nije vjerodostojno 200 000 …”. Takođe, Ibnul-Dževzi u svojoj knjizi “Sajdul-hatir” navodi riječi imama Ahmeda koji govori o svom Musnedu: “Ovu knjigu sam sastavio od više od 750 000 hadisa …”, nakon čega Ibnul-Dževzi komentariše da nije skriveno da se misli pod ovim brojem na rivajete i još dodaje da je poznato da kada bi se sastavili i vjerodostojni i slabi i izmišljeni hadisi i sve ono što je prenešeno od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da ne bi dostiglo 50 000 hadisa.

A prenosi Ibn Salah u svojoj knjizi “Mukadima” da je fakih Nedžmuddin El-Kamuli rekao: “Ukupan broj vjerodostojnih hadisa iznosi 14 000 hadisa”, a ono što se prenosi od Buharije i drugih protumačio je Ibn Salah da se misli na 100 000 vjerodostojnih hadisa sa različitim rivajetima, senedima, predajama ashaba, tabi'ina i drugih pa je sve to Buharija nazvao hadisom, a učenjaci selefa su nazivali hadisom sve spomenuto.

Na ovom mjestu je prilika da se spomene da je imam Sujuti u knjizi “Džami'ul-ehadis” sabrao iz svih mogućih hadiskih zbirki sve što se prenosi od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, od riječi i djela, mursel hadisa (u kojima je izostavljen ashab) i slično, pa je broj hadisa iznosio 45 757. Naravno, u ovom broju hadisa se nalazi veliki broj hadisa koji se ponavljaju. Takođe, imam Ahmed u svom Musnedu je naveo otprilike oko 28 000 hadisa, međutim kada se odbiju hadisi koji se ponavljaju njihov broj ne prelazi više od 4000 hadisa.

Prenose učenici od savremenog učenjaka Ebu Ishaka El-Huvejnija da kada je upitan koliko je vjerodostojnih hadisa on je odgovorio da ih je oko 10 000. Vjerovatno šejh ubraja u ove hadise i hasen hadise (čiji je sened dobar).

Odabrano mišljenje po ovom pitanju je ono što navodi Ibn Hadžer El-Askelani u svojoj knjizi “En-Nuketu ala Ibn Salah” (str. 992): “Spominje Ebu Džafer Muhammed ibn El-Husejn u njegovoj knjizi “Et-Temjiz” od Šu'beta, Sevrija, Jahje ibn Se'ida El-Kattanija, Ibn El-Mehdija, Ahmeda ibn Hanbela i drugih da je zbir hadisa sa senedom (misli na vjerodostojne hadise bez ponavljanja) od Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, 4 400 hadisa”. A Ibn Redžeb u svojoj knjizi “Džami'ul-ulumi vel-hikemi” (str. 9) kaže: “Prenosi se od Ebu Davuda da je rekao: Analizirao sam hadise sa senedom (misli na vjerodostojne hadise bez ponavljanja) pa sam ustanovio da je njihov broj 4 000 hadisa”.

Poznato je da su se učenjaci hadisa čije se mišljenje uzima u obzir složili da hadisi koji su zabilježeni u dva Sahiha, Buhariji i Muslimu, da su svi ti hadisi vjerodostojni, izuzev nekih hadisa ili dijelova hadisa, pa ako je ukupan broj hadisa koje sadrže dva Sahiha bez ponavljanja 2 980 hadisa, može se izvući zaključak da su tri četvrtine vjerodostojnih hadisa zabilježili Buharija i Muslim u svojim Sahihima.

A ostalo je oko 1 400 hadisa koje oni nisu spomenuli u svojim Sahihima, a većina tih preostalih vjerodostojnih hadisa se nalaze u Sunnenu Ebu Davuda, Tirmizija i Nesaija, kao što to navodi imam Nevevi. Zato kaže Ibn Salah u svojoj “Mukadimi”, pripisujući to stručnjacima hadisa: “Zaista je malo vjerodostojnih hadisa vezanih za propise a koji nisu zabilježeni u “Usuli hamse” (misli na dva Sahiha i Sunnene Ebu Davuda, Tirmizija i Nesaija)”.

Prema tome, ukupan broj hadisa bez ponavljanja, ne gledajući na njihovu vjerodostojnost i slabost, ne prelazi 12 000 hadisa, a broj vjerodostojnih hadisa, takođe bez ponavljanja, iznosi oko 4 400 hadisa. S tim da treba naglasiti da pod brojem 4 400 hadisa se misli na čisto vjerodostojne hadise oko čije vjerodostojnosti se većina učenjaka hadisa ne razilazi, a da broj hadisa koji su ocijenjeni kao vjerodostojni na osnovu mnoštva rivajeta ili čisto dobrih hadisa ili dobrih na osnovu mnoštva slabih rivajeta je mnogo veći.

Pitao sam savremenog šejha Mensura Es-Simarija o broju vjerodostojnih hadisa, on je potvrdio da ono što prenosi Ebu Džafer Muhammed ibn El-Husejn u njegovoj knjizi “Et-Temjiz” od Šu'beta, Sevrija, Jahje ibn Se'ida El-Kattanija, Ibn El-Mehdija, Ahmeda ibn Hanbela i drugih da je ukupan broj vjerodostojnih hadisa oko 4 400 hadisa, da je to u globalu tačno, ali je dodao da se to odnosi na čisto vjerodostojne hadise (sahih), a da sa dobrim (hasen) hadisima vjerodostojnih hadisa ima više od 6 000 (znači oko 4 400 sahih i više od 1 600 hasen hadisa).

On ovo argumentira vjerodostojnim hadisom kojeg bilježe Ebu Davud i Ahmed od Mikdada ibn M'adijekriba, radijallahu anhu, u kojem Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kaže: „Zar ne, zaista mi je dat Kitab (u rivajetu: Kur'an) i sa njim (nešto) poput njega“.

Naravno, nema razilaženja da se pod riječima „poput njega“ misli na Sunet. A šejh kaže da se riječ „poput“ između ostalog odnosi i na broj vjerdostojnih (sahih i hasen) hadisa. Pa pošto broj ajeta u Kur'anu iznosi oko 6 200 takođe broj vjerdostojnih (sahih i hasen) hadisa je otprilike toliki.

Treba napomenuti da se na samo poznavanje broja vjerodostojnih hadisa ne gradi neki šerijatski propis, niti iz toga proizilazi neko djelo koje je pohvalno ili vadžib raditi, što znači da nepoznavanje broja vjerodostojnih hadisa ne šteti jednom muslimanu. Ono o čemu treba da vodi računa svaki musliman je da radi po onim vjerodostojnim hadisima koji su doprli do njega, takođe, da uči te hadise, da nauči njihovo ispravno tumačenje i da to prenosi ostalim ljudima. Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

Alejkumusselam.

Tekst tog hadisa je sljedeći: Prenosi Ebu Malik El-Eš'arijj, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Nije tvoj neprijatelj onaj koji ako ga ubiješ biva tebi svjetlost a ako on tebe ubije uđeš u Džennet, nego je najljući tvoj neprijatelj tvoje dijete koje je izašlo iz tvoje kičme, zatim je najljući tvoj neprijatelj tvoj imetak kojeg si stekao svojom desnicom”.

Prema tome, u prevodu hadisa koji je gore spomenut ima previše slobode u prevodu jer u hadisu nije spomenuto “neodgojeno dijete”, a u tvom pitanju je još nepreciznije i proizvoljnije opisano stanje tog djeteta da ono nije u Islamu, a u izvornom tekstu hadisa nije spomenuto ni neodgojeno dijete, niti da nije u Islamu.

Spomenuti hadis od Ebu Malika, radijallahu anhu, bilježi Taberani u “Kebiru” i Ibn Bišran u knjizi “El-Emali”, a sened oba rivajeta hadisa ima slabosti a to je prekid seneda između Šurejha i Ebu Malika u prvom rivajetu i prekid seneda između Ibn Ebi Hilala i Ebu Malika u drugom rivajetu. Uz ovo učenjak El-Hejsemi dodaje još jednu slabost a to je ravija Muhammed ibn Ismail ibn Ajjaš koji je slab i nepouzdan. Šejh Albani je u “Silsileti daifa” ovaj hadis ocijenio slabim.

Prema tome, ovaj hadis je slab a slabi hadisi nisu dokaz pri uzimanju propisa, a posebno upada u oči neprimjereno poređenje, tj. stavljanje neprijateljstva djeteta i imetka iznad neprijateljstva neprijatelja kjafira.

Da čovjek musliman može imati neprijatelja u svojoj ženi, djetetu i imetku na to ukazuju kur'anski ajeti, ali ne u kontekstu koji je spomenut u ovom slabom hadisu.

Naime, kaže Uzvišeni: “O vjernici, i među ženama vašim i djecom vašom doista imate neprijatelja pa ih se pričuvajte! A ako preko toga pređete i opravdanje prihvatite i oprostite, pa i Allah prašta i samilostan je. Imanja vaša i djeca vaša su samo iskušenje a u Allaha je nagrada velika” (Et-Tegabun, 14-15). Pod tim da vjernik ima neprijatelja u ženi ili djetetu se misli na to, kako to pojašnjavaju mufesiri, da odvodu čovjeka od pokornosti Allahu i činjenja dobrih djela tako što ga zabave sticanjem imetka za njihov ugodan i lagodan život i iskazivanjem ljubavi, naklonosti i dobročinstva prema njima ili čak da ga oni navedu na činjenje harama. Takođe, ovo isto se odnosi na čovjekov imetak da je on fitna i iskušenje za njega u smislu da je imetak fitna, ispit i iskušenje za vjernika jer ga može navesti na njegovo sticanje na haram način ili da ga ljubav prema njemu odvede u neizvršavanje imovinskih obaveza prema Uzvišenom Allahu. Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.

Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:

U vjerodostojnim hadisima Buharije i Muslima je zabilježen događaj dolaska delegacije iz Nedžrana. Pozvao ih je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u islam, a i da učine „Mubahele“ (dova sa proklinjanjem protiv onog ko neistinu govori) koja je spomenuta u suri Ali Imran.

Kaže Uzvišeni: „A onima koji se s tobom budu o njemu raspravljali, pošto si već pravu istinu saznao, ti reci: “Hodite, pozvaćemo sinove naše i sinove vaše, i žene naše i žene vaše, a doći ćemo i mi, pa ćemo doviti i Allahovo prokletstvo na one koji neistinu govore prizvati!”“ (Ali Imran, 61). Oni su se pobojali i prihvatili da daju džizju.

A što se tiče predaje u kojoj je došlo: da je delegacija Nedžrana došla kod Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, kada je klanjao ikindiju, tada je nastupilo vrijeme njihove molitve pa su oni htjeli da je obave. Neki od ashaba su krenuli da ih spriječe u tome, pa im je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ostavite ih“. Onda su se oni okrenuli prema istoku i obavili svoju molitvu.

Ovu predaju bilježe Ibn Hišam u svojoj siri, Bejheki u Delailun-nubuvveti, Ibn Kesir u svojoj siri (El-Fusulu) i drugi u djelima sire (biografiji-životopisu Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem). Ova predaja je slaba jer ravija Muhammed ibn Džafer je živio u vrijeme mlađih tabi'ina. To znači da je ta predaja tzv. Mu'adal, tj. predaja koju prenosi tabi'in u kojoj opisuje događaj za vrijeme Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, a ovo je vrsta slabog hadisa.

Ovaj događaj nije prenešen od ashaba niti ga bilježi iko od autora hadiskih zbirki.

Sa ovim hadisom se ne može ništa dokazivati, ni dozvola kjafirima da obavljaju svoje ibadete u mesdžidu niti slavljenje kršćanskih praznika u islamskim državama ili nešto slično.

Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

U knjizi ” Musned Ebu Hanife”, autora F. Sedića, sam našao hadis o kojim bih volio da vas upitam, o njihovoj vjerodostojnosti te o objasnjenju propisa u vezi s njima.
“Susret Ebu Hanife i Evzaija:
Sufjan ibn Ujejne kaže: “Ebu hanife i Evzai su se sreli u prodavnici mirisa (Darul-hannatin) u Mekki.
Evzai upita Ebu-Hanifu: “Šta je s vama pa ne dizete ruke prije pregibanja na ruku’ i po povratku s njega?
Ebu Hanife mu odgovori : “Zato sto se to ne prenosi pouzdanom predajom od Allahovog Poslanika savs.”
Evzai rece: “Kako se ne prenosi pouzdano, kad mi je pricao Ez-Zuhri, njemu Salim, a njemu Abdullah ibn Omer ibn el-Hattab, koji prenosi da je Allahov Poslanik savs dizao ruke u visini ramena kada bi pocinjao namaz i prilikom pregibanja na ruku’ i po povratku s njega?”
Tada mu Ebu Hanife rece: “Pricao nam je Hammad od Ibrahima En-Nehaija , on od Alkame i El-Esveda, on od Ibn-Mesuda da Allahov Poslanik savs nije nikako dizao ruke osim kod pocetnog tekbira.”
Evzai rece: “Ja tebi prenosim hadis od Ez-Zuhrija, od Salima od Abdullaha a ti meni kazes: “Pricao mi je Hammad od Ibrahima.”
Tada Ebu Hanife rece: “Hammad je bolje poznavao fikh od Ez-Zuhrija, a Ibrahim je bolji fekih od Salima. Alkame je ravan ibn Omeru u fikhu, mada je ibn Omer ashab, ima vrijednost suhbeta (drugovanja s Allahovim Poslanikom savs), a El-Esved ima samo vrijednost u fikhu. A znas li ti ko je Abdullah ibn Mes'ud?” Tada je Evzai zasutio.”
ODGOVOR: Alejkumusselam.

Ovo nije hadis nego poznata priča sa kojom hanefije dokazuju da hadisi koji su kod Ebu Hanife da su vjerodostojniji od onih koji su kod drugih jer se njegovi hadisi prenose u rivajetu fakiha. A poznato je da većina hadisa koji se prenose od Ebu Hanife da su došli putem (lancem): Ebu Hanife od Hamada ibn ebi Sulejmana od Ibrahima En-Nehaija a on od Ibn Mesuda, radijallahu anhu. Međutim, Ibrahim En-Nehai nije čuo hadise od Ibn Mesuda, radijallahu anhu, pa su tako ti rivajeti sa prekinutim lancem, osim ako En-Nehai prenosi od Alakame, kao što je u nekim rivajetima.

Sa ovom pričom (dijalogom) se želi kazati kao svi učenjaci imaju dokaze, međutim, razlika je u razumijevanju dokaza i davanja prednosti jednom stavu nad drugim zbog snage dokaza.

Ostaje da vidimo sened ove priče (dijaloga između Ebu Hanife i Evzaija) koji hanefije nastoje da sakriju, a vidjećemo i zašto.
Naime, sened ove priče (dijaloga) navodi Ebu Muhammed El-Harisi, jedan od trojice (ostala dvojica su El-Havarizmi i Ibn Hasru) koji su sabrali i sakupili rivajete od Ebu Hanife, u svom Musnedu Ebu Hanife, pa kaže: pričao nam je Muhammed ibn Ibrahim ibn Zijad Er-Razi (o kojem keže Darekutni a je lažljivac koji izmišlja hadise), kaže pričao nam je Sulejman ibn Eš-Šazekuni (a je jedan od poznatih stručnjaka za izmišljanje hadisa), kaže: Čuo sam Sufjana ibn Ujejnu … do kraja seneda.

Prema tome, dvojica ravija u senedu su ljudi koji su izmišljali hadise, što znači da je ova priča (dijalog) krivotvorena.

Ovo potvrđuje šejh El-Mubarekfuri u knjizi “Mir'atul-mefatih” (3/35) koja je u stvari komentar knjige “Miškatul-masabih”, kada kaže za gore spomenutu priču : “Ovo je poznata priča među hanefijama, međutim ne sumnja niko ko ima i najmanje pameti i znanja da je ona izmišljena priča i krivotvorena laž, a kako i ne bila kad je ne spominje niko od Ebu Hanifinih učenika, niti neko od prvih učenjaka hanefija, da ona ima utemeljenje naveo bi je Muhammed (ibn Hasan Eš-Šejbani) u svom Muvetteu ili nekoj drugoj svojoj knjizi, a uz to nije ukazao na nju ni najmanjim vidom išareta”.

A što se tiče mes'ele o kojoj govori, tj. dizanja ruku u namazu, o toj temi sam već detaljno odgovorio. Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com