Načini, metode i sredstva sa kojima se liječi i uništava sihr se mogu podijeliti u dvije kategorije: 1- one koje su potvrđene u šerijatskim teksotvima i 2- one koje su se pokazale uspješnim u praksi a ispunjavaju tri šarta za dozvoljeno liječenje od sihra.

Naime, u šerijatskim tekstovima Kur’ana i vjerodostojnog sunneta je došlo nekoliko načina i metoda liječenja i uništavanja sihra:

Prvi način: pronalaženje i uništavanje sihra.

Dokaz za ovu metodu je hadis kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima od Aiše, radijallahu anha. Kaže ona: “Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, je opsihirio Židov koji se zvao Lebid ibn El-E'asam iz židovskog plemena Benu Zurejk. Tako da se Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, pričinjavalo da radi nešto a on to ne radi. Zbog toga je jednog dana ili jedne noći Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, dovio, pa dovio i opet dovio“. U snu su mu došla dva meleka, obavijestili ga da je opsihren, na što je napravljen sihr i gdje je sihr. Zatim je Poslanik, sallallahu aleji ve sellem, otišao do bunara u kojem je bio sihr i izvadio ga, pa je time odmah ozdravio.

Znači, Allah mu je putem sna ukazao na mjesto sihra, on ga je izvadio i time je bio otklonjeno djelovanje sihra. Ovo je najbolja i najefikasnija metoda liječenja od sihra, s tim da je istovremeno i najteža zbog težine pronalženja sihra.

Sihr kada se pronađe treba uz učenje Euze, Ajetul-kursija, Felak ili Nas, otvoriti, razvaliti i uništiti ono na što je napravljeno, može se prethodno i potopiti u naučenoj vodi, a zatim sve to spaliti ako je od materijala koji gori.

Drugi način: liječenje i uništavanje sihra šerijatskom rukjom.

Dokaz za ovo su sure i ajeti za koje je poimenično i direktno došlo u vjerodostojnim hadisima da su učeni kao rukja. Od tih sureta i ajeta su sura Fatiha (muttefekun alejhi), Mu'avvezat (Ihlas, Felek i Nas) (Buharija) i Kafirun (Taberani), ako uzmemo da je hadis o njoj dobar i prihvatljiv, jer u sebi ima slabosti).

Ostale sure i ajeti, poput sura Bekare, Ajetu-kursi i dva zadnja ajeta iz Bekare, one su došle u kontekstu onoga što štiti onoga koji ih uči od šejtana, a time ujedno i od džina, sihra, uroka i svih drugih vrsta zla. Preciznije reći za ove zadnje sure i ajete da su hadisi o njima dokaz da se uče kao zaštita i preventiva od sihra, džina, uroka i slično, a ne da su direktan dokaz o preporučenosti da se uče kao rukja.

Sa druge strane, potvrđeno je praksom i iskustvom pri liječenju sihra da ajeti u kojima se spominje riječ sihr efikasno djeluju pri uništenju i liječenju od siha, kao mnogi drugi ajeti.

Treći način: liječenje dozvoljenim lijekovima.

Dokaz za ovo je hadis kojeg bilježi Buharija od S'ad ibn Ebu Vekkasa, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ko pojede sedam hurmi (datula) Adžve (vrsta medinskih datula) na tašte, taj dan mu neće naštetiti ni otrov ni sihr“.

Sa druge strane, iz iskustva i prakse uleme i učača rukje, a ne šerijatskih tekstova, potvrđeno je da u liječenju sihra pomažu sljedeće metode i sredstva:

Prvi način: činjenje hidžame.

Najbolje je da se hidžama uradi na onom mjestu gdje se osjeća djelovanje sihra. O tome je govorio Ibn el-Kajjim u svojim knjigama.

Drugi način: upotreba lotosovog lista (sidra).

Navodi Kurtubi u svom tefsiru (Tefsir Kurtubi, 2/49) od učenjaka Ibn Bettala da je rekao: „Došlo u knjizi Vehb ibn Munebbiha da se uzme sedam listova zelenog lotosa, te da se izdrobe između dva kamena (tj. da se samelju ili isjeckaju), zatim se stavi u vodu na koju se nauči Ajetul-kursij. Poslije se ta smesa pije tri puta i kupa sa njom, pa se otkloni sve što je pri njemu (opsihrenom). Također, ovo je korisno muškarcima kada imaju sihr sprečavanja prilaska supruzi“.

Treći način: kupanje vodom na koju su naučeni ajeti sihra.

Pod ajetima sihra se misli na: El-bekare 102, El-E'araf 117-122, Junus 79-82 i Taha 65-70.

Navodi Ibn Kesir u svom tefsiru (Tefsir Ibn Kesir, 4/287) od Ibn ebi Hatima a on sa lancem prenosilaca od Ibn ebi Sulejma da je rekao: „Do mene je došlo da su ovi ajeti lijek od sihra, sa Allahovom dozvolom. Uče se na posudu u kojoj je voda, zatim se prospe na glavu opsihrenog. Ajeti: Junus 81-82, El-E'araf, 118-122, Taha 69“.

Četvrti način: upotreba kraljevskog zrna i Sene.

Upotreba kraljevskog zrna (izdrobljenog i pomiješanog sa jogurtom) i čaja od Sene je korisna u liječenju sihra koji je pojeden ili popijen. Oboje uzrokuje jak proljev, pa se očekuje da se time izbaci sihr koji se nalazi u probavnim kanalima (stomaku). Ako sihr nije pojeden niti popijen, onda nema efekta piti to zrno radi liječenja sihra.

Peti metod: liječenje terapijom.

To jest, korištenje terapije pri liječenju koju odredi učač rukje, a koja se sastoji od svakodnevnog:

– pijenja naučene vode (najbolje je da bude Zemzem ili izvorska voda),

– masiranja tijela naučenim maslinovim uljem (naveče),

– jedenja naučenog meda,

– pijenja naučenog čurokotovog

– kupanje naučenom vodom,

– slušanje rukje,

– učenja Kur'ana, dovljenja i zikrova (jutarnji i večernji, kao i zikr posije farzova).

– klanjanje dobrovoljnih namaza (naročito noćnog) i slično.

Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

Alejkumusselam.
Odgovor na ovo pitanje se vraća na dvije mes'ele: propis klanjanja muškaraca u džematu i ko je dužan da se odazove džematu.

Oko propisa klanjanja muškaraca pet propisanih namaza u džematu učenjaci imaju podijeljeno mišljenje. Prenosi Ibn Hadžer u “Fethul-bari” (“/126) pet mišljenja učenjaka:

Prvo – da je klanjanje u džematu fard ajn, tj. stroga obaveza svakog muslimana. Ovo je stav Evza'ija, Ahmeda, skupine muhaddisa šafijskog mezheba, poput Ebu Sevra, Ibn Huzejme i Ibnul-Munzira.
Drugo – da je klanjanje u džematu šart valjanosti namaza. Na ovome je Davud zahiri i neki drugi učenjaci.
Treće – da je vadžib ali ne šart valjanosti namaza. Ovo je rivajet od Ahmeda.
Ćetvrto – da je klanjanje u džematu farz kifaje, tj. ako ga obavi skupina spada odgovornost sa ostalih. Na ovome je Šafija i većina njegovih učenika, a ovo je i stav mnogih učenjaka hanefijskog i malikijskog mezheba.
Peto – da je klanjanje u džematu potvrđeni sunet. Ovo je stav ostalih učenjaka, između ostalih to je zvanični stav malikijskog i hanefijskog mezheba.

Međutim, sa strane dokaza najbliže je da je klanjanje u džematu vadžib na čemu je imam Ahmed u jednom rivajetu od njega.

A od jasnih i nedvosmislenih dokaza da je klanjanje u džematu vadžib su:

Prvi: hadis kojeg bilježi Muslim u svom Sahihu od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je neki slijepac došao Poslaniku, sallallahu laejhi ve sellem, i rekao mu da nema vodiča koji će ga voditi u mesdžid te je tražio da mu da olakšicu da klanja u svojoj kući pa mu je dao olakšicu. Međutim, čim se okrenuo leđima pozvao ga je i pitao: “Da li ti čuješ poziv na namaz?” A na odgovor da čuje rekao mu je: “Onda se odazovi”. Hadis ukazuje na to da ako slijepac kojeg nema ko dovesti u mesdžid nema olakšice da ostavi klanjanje u džematu onda je preče da tu olakšicu nemaju drugi.

Drugi: hadis kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu laejhi ve sellem, rekao: “Imao sam namjeru da naredim djeci da naberu granja (za vatru), a zatim naredim da se klanja namaz (u džematu), a onda da zapalim kuće onih ljudi koji ne klanjaju u džematu”. Namjera da se zapale kuće onih koji ne klanjaju u džematu se ne čini radi djela koje je potvrđeni sunet nego zbog ostavljanja onog što je vadžib.
Treći: hadis od Abdullah ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je Allahov Poslanik, sallallahu laejhi ve sellem, rekao: “Ko čuje poziv (ezan) i ne odazove se nema mu (potpunog) namaza osim ako ima opravdanje”. Hadis bilježe Ibn

Madže i Ibn Hibban, a vjerodostojnim su ga ocijenili šejh Albani i Šuajb Arnaut.

Ova tri dokaz su dovoljna da prevagnu stav onih učenjaka koji smatraju da je klanjanje u džematu vadžib te da su griješni muslimani koji ga ostavljaju iz neopravdanih razloga.
A što se tiče toga ko je dužan da klanja u džematu, odgovor imamo u gore spomenutim hadisima: “Ko čuje poziv (ezan) i ne odazove se nema mu (potpunog) namaza osim ako ima opravdanje” i “Da li ti čuješ poziv na namaz?” A na odgovor da čuje rekao mu je: “Onda se odazovi”. Znači, u džematu je dužan klanjati onaj ko čuje ezan muezina, naravno ako nije bolestan, musafir ili ima neki drugi sličan opravdan razlog za neklanjanje u džematu.

A ibret u učenju muezina ezan je u njegovom učenju sa prirodnim glasom a ne sa mikrofonom, zvučnicima i pojačalima. U praksi je potvrđeno da se prirodni glas muezina čuje na udaljenosti od oko 1100 metara, znači nešto dalje od jednog kilometra. A ovo znači da svaki musliman koji živi unutar jednog kilometra udaljenosti od mesdžida u kojem se klanja u džematu da je obavezan (vadžib mu je) da klanja svaki farz namaz u tom mesdžidu osim ako ima opravdanje za izostavljanje namaza u džematu, poput bolesti i slično.

Prema tome, na osnovu gore spomenutih mes'ela vaš džemat je dužan da uspostavi klanjanje u džematu, pa makar samo jedan čovjek prisustvovao namazu u džematu, ako stanuje makar jedan džematlija unutar udaljenosti od jednog kilometra od mesdžida. U protivnom niste dužni (iako je mustehab) klanjati u džematu ako su sve džematlije udaljenije od jednog kilometra od mesdžida. Takođe, nije ispravno da se donese odluka o prekidu klanjanja sabah namaza samo zbog toga što jedan te isti džemat dolazi na sabah namaz. Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com

Alejkumusselam.

Oko dizanja ruku u namazu postoje dva mišljenja učenjaka. Prvo, da je sunet dizati ruke na četiri mjesta u namazu i to:

– kod početnog tekbira,
– prije odlaska na ruku,
– nakon vraćanja sa rukua i
– nakon ustajanja sa prvog tešehuda (sjedenja).

Ovo je stav većine učenjaka ovog Ummeta, između ostalih šafija, hanabila, jedno od mišljenja Malika, većine ashaba i tabi'ina i skoro svih učenjaka hadisa.
Oni dokazuju propisanost dizanja ruku na tri mjesta u namazu sa hadisom kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima od Abdullaha ibn Omera, radijallahu anhuma, u kojem on kaže: “Kada bi Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, pristupio klanjanju namaza dizao bi ruke u visini ramena a zatim bi izgovorio tekbir, kada bi htio da ode na ruku podigao bi ruke poput toga i kada bi podigao glavu vraćajući se sa rukua, takođe bi dizao ruke …”. Ovo isto se prenosi još od četrnaest ashaba a to su: Omer, Alija, Vail ibn Hudžr, Malik ibn El-Huvejris, Enes, Ebu Hurejre, Ebu Humejd, Ebu Usejd, Sehl ibn S'ad, Muhammed ibn Mesleme, Ebu Katade, Ebu Musa El-Eš'ari, Džabir i Umejr El-Lejsi, radijallahu anhum. Ovo navodi Tirmizi u svom Sunenu.

A dizanje ruku poslije ustajanja sa tešehuda prenosi se takođe, od Abdullaha ibn Omera, radijallahu anhuma, u hadisu kojeg bilježe Buharija i Ebu Davud u kojem on kaže da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, dizao ruke kada bi ustajao poslije dva rekata.

Prema tome, pošto su ovo vjerodostojni hadisi oko čega nema razilaženja jer ih bilježe Buharija i Muslim i jer se prenose od tolikog broja ashaba, nema ni najmanje sumnje da je bila praksa Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da diže ruke u namazu na ova četiri mjesta.

Drugi stav učenjaka je da je sunet podignuti ruke samo jednom u namazu i to prilikom početnog tekbira. Ovo je stav Ebu Hanife i hanefijskog mezheba i stav unutar malikijskog mezheba i nekih drugih učenjaka, poput imama

Sevrija. Oni dokazuju svoj stav sa dva hadisa, jednim kojeg prenosi Abdullah ibn Mes'ud i drugim kojeg prenosi Bera’ ibn Azib, radijallahu anhuma.

U prvom se prenosi od tabi'ina Alkame da je Abdullah ibn Mes'ud, radijallahu anhu, jednog dana rekao: “Zar nećete da vam klanjam namaz Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem”? Pa je klanjao i podigao je ruke samo jednom sa početnim tekbirom. Ovaj hadis bilježe Ebu David, Tirmizi, Nesai i Ahmed.

Kaže Ebu Davud: “Ovo je skraćena verzija dugog hadisa i nije vjerodostojan sa ovim tekstom.
Bilježi Tirmizi da je Abdullah ibn Mubarek rekao: “Prenešeno je u vjerodostojnom hadisu da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, dizao ruke”, pa je spomenuo hadis Zuhrija, od Salima a on od njegovog oca (Ibn Omera), “a nije vjerodostojan hadis od Ibn Mes'uda da Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije digao ruke osim na početku namaza”.

Prenosi Ibn ebi Hatim od svoga oca u knjizi “El-Ilelu” (1/96) da je rekao za ovaj hadis da je graška i da je u njemu pogriješio Sufjan Es-Sevri prenoseći od ‘Asima ibn Kulejba, jer sve druge ravije prenose da je Vjerovjesnik, sallahu alejhi ve sellem, otpočeo namaz i podigao ruke, a zatim otišao na ruku i sastavio ruke i stavio ih između koljena, a niko nije spomenuo ono što prenosi Es-Sevri.

Takođe, Buharija prenosi da su hadis ocijenili slabim Jahaja ibn Adem i Ahmed ibn Hanbel te se i on sa njima složio. Od stručanjaka hadisa koji su ovaj hadis ocijenili slabim su i Darimi, Darekutni, Bejheki, imam Šafija i Ibnul-Kajjim.

A učenjaci koji su hadis ocijenili vjerodostojnim, poput Tirmizi, Tahavije i Albanija, oni sa njim dokazuju da dizanje ruku u namazu nije vadžib čime odgovaraju na stav nekih učenjaka, poput Evzaija i nekih učenjaka zahirijskog mezheba, koji smatraju da je dizanje ruku vadžib.

U drugom hadisu se od Bera’ ibn Aziba, radijallahu anhu, prenosi da je rekao: “Vidio sam Allahovog Poslanika, kada otpočene namaz digne ruke blizu ušiju, a zatim to više ne radi”, a u rivajetu: “Vidio sam Allahovog Poslanika, da je podigao ruke kada je počeo klanjati i nije ih više dizao sve dok nije predao selam”. Hadis bilježi Ebu Davud i kaže da hadis nije vjerodostojan. Takođe ga bilježi Ahmed u svom Musnedu i prenosi se da je za ovaj hadis rekao da je skroz slab. Takođe, ocjenjuje ga slabim Šuajb Arnaut, a svi ga ocjenjuju slabim zbog slabosti ravije Jezid ibn ebi Zijada. Ovo znači da hadis Bera’ ibn Aziba, radijallahu anhu, ne može biti dokaz.

A što se tiče hadisa Abdullah ibn Mes'uda, radijallahu anhu, nakon što su ga najveći stručnjaci hadisa ovog Ummeta, poput imama Ahmeda, Buharije, Ebu Hatima Er-Razija, Darekutnija, Bejhekija i ostalih, ocijenili slabim zbog skrivene mahane u njemu nema sumnje da je ovaj hadis slab i neprihvatljiv po ovom pitanju i da nema ibreta u stavovima onih koji su ga ocijenili dobrim ili vjerodostojnim. Takođe, kaže imam Buharija da nije prenešen nijedan vjerodostojan rivajet od nekog od ashaba da nisu dizali ruke u namazu.

Pa ako smo sada potvrdili slabost svih hadisa i predaja u ostavljanju dizanja ruku u namaza postaje jasno da hadisi u kojima se to potvrđuje nemaju oprečnosti, pa zbog toga mu'min treba da nastoji da primjenjuje sunet dizanaj ruku na spomenutim mjestima u namazu jer kaže Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu kojeg bilježi Buharija: “Klanjajte onako kako ste vidjeli mene da klanjam”.

Na ovom mjestu treba napomenuti da nikome nije dozvoljeno, nakon što mu sunnet postane sasvim jasan, da ostavi rad po njemu slijedeći mišljenje nekih učenjaka a koje je oprečno vjerodostojnom sunnetu. Zato kaže imam Šafija (Medaridžus- salikin 2/335): “Idžmau učenjaka je na tome da onaj kome sunnet Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, postane jasan da mu nije dozvoljeno da ga ostavi radi mišljenja bilo koga”.

Kaže šejhul-islam Ibn Tejmije (Medžmu'l-fetava 22/247): “Ako neki čovjek slijedi Ebu Hanifu, ili Malika, ili Šafiju ili Ahmeda a vidi u nekim mes'elama da je stav nekog drugog učenjaka mimo onoga koga on slijedi jači pa slijedi taj stav, lijepo je postupio u tome i to mu ne narušava njegovu vjeru niti njegovu pravednost oko čega nema razilaženja, nego je to preče u slijeđenju Istine i draže Allahu i Njegovom Poslaniku”.
Naravno, učenjaci koji imaju stav da se ruke u namazu ne dižu oni u tome imaju opravdanje jer su mudžtehidi, njima pripada nagrada zbog njihovog idžtihada i truda kojeg ulažu u traženju slijeđenja Istine. Kao što kaže

Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu kojeg bilježi Buharija u svom Sahihu: “Kada kadija (učenjak) presudi (iznese fetvu ili stav), uloži truda a zatim potrefi Istinu on ima dvije nagrade, a kada presudi(iznese fetvu ili stav) , uloži truda a zatim pogriješi on ima jednu nagradu”.

Prema tome, po pitanju dizanja ruku u namazu mimo početnog tekbira ispravno je u što nema sumnje da je to sunnet što je gore pojašnjeno.
Ve billahi tevfik.

Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com