Eselamu Allejkum.
Oprostite ja po drugi put javljam se, ali zaista imam potrebu. Na Nu-m str. čitala sam vaše iznošenje o muslimanki koja prihvati prezime svoga muža, ali bi želela baš zbog sebe i svoga muža da mi pomognete i pojasnite, jer on govori jedno je šerijatski a drugo opštinsko. Pa znači, radi se o tome da mi smo se venčali šerijatski i meni je efendija rekao da zadržim prezime što sam i sama mislila da mi vera zahteva. I onda je taj isti efendija rekao mom mužu da u opštini ne predstavlja nikakav problem uzimanje prezime muža. Ja se ne slažem sa time i baš sam napeta oko toga. Moj muž jeste namazdžija ellhamdulillah, ali imam utisak da je to više neki njegov ponos i okolina da će pričat žena zadržala prezime. Ako Bog da u zimu treba da se venčamo i samo molim vas pojasnite meni i mojem mužu je li ima razlike u šerijatskom i opštinskom venčavanju i jel treba da zadržim prezime oca, i jel grijeh da uzmem prezime muža. Kao sto rekoh čitala sam po Šerujatu da vam ne oduzimam vreme samo bar ukratko oko venčanja u Opštini. Halalite volela bih dobit odgovor na ovo pitanje. Sellam svako dobro insAllah.
Podrška: pitajucene@gmail.com
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.
Hvala Allahu i neka je salat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:
Propis uzimanja žene prezimena muža i još neke dileme i nejasnoće vezane za taj propis to je pojašnjeno u naredna dva linka:
http://zijad-ljakic.com/index.php?option=com_content&view=article&id=376:dileme-nejasnoe-i-prigovori-oko-zabrane-uzimanja-ene-muevog-prezimena&catid=87:savremena-pitanjaaktuelno&Itemid=44
http://zijad-ljakic.com/index.php?option=com_content&view=article&id=299:uzimanje-muevog-prezimena&catid=70:brakintimaljubav&Itemid=44
A konkretan odgovor na pitanje je sljedeći:
Prvo – Propis zabrane uzimanja muževog prezimena
Propis zabrane uzimanja muževog prezimena se odnosi i na šerijatsko vjenčanje i na opštinsko vjenčanje. Na šerijatsko se odnosi jer je zabrana mijenjanja prezimena uzimanjem muževog, odnosno namjernog lažnog pripisivanja tuđem porijeklu, došla u u šerijatskim tekstovima Kur'ana i Suneta. A na opštinsko vjenčanje se odnosi jer se u stvarnosti, praksi i dokumentima potvrđuje ili mijenja ono prezime koje se zabilježi prilikom vjenčanja. A Šerijat zabranjuje mijenjanje porijekla.
Drugo – Izbor mijenjanja prezimena pri vjnečanju
Davanje izbora supruzi prilikom šerijatskog vjenčanju da zadržati svoje ili uzme muževo prezime, a što je praksa šerijatskog vjenčanja kod mnogih koji ga obavljaju ispred institucija IZ-a, nema osnova u šerijatskoj praksi akta sklapanja braka. A kako bi i imala osnova kad Šerijat zabranjuje mijenjanje porijekla.
Kako je došlo do toga da se ovaj neislamski element ubaci u proces šerijatskog vjenčanja i koliko se i gdje sve praktikuje, to je tema koju treba istražiti.
Prema tome, prilikom vjenčanja nije nikakav propis prenešen oko utvrđivanja, potvrđivanja ili promjene prezimena. Da li žena ostaje na svom ili uzima muževo prezime pri šerijatskom vjenčanju to nije od propisa šerijatskog vjenčanja.
Treće – Šerijatsko vjenčanje
Šerijatsko vjenčanje kod nas u Bosni i Sandžaku (a vjerovatno i drugim mjestima našeg podneblja mimo Hrvatske) nije priznato u državi, tj. pred državnim institucijama: sudu, policiji, opštini i slično. Dokument šerijatskog vjenčanja kojeg izdaje IZ kod nas nema nikakvog legalnog značaja, pa tako sa te strane postavlja pitanje njegovog smisla i svrsishodnosti. Naravno, sklapanje braka na šerijatski način je uslov valjanosti braka među muslimanima.
Međutim, treba znati da takođe opštinsko vjenčanje, ovakvo kakvo jeste kod nas, može biti šerijatski priznato za sklapanje islamskog braka uz zadovoljenje određenih šartova. A ovo je tema za sebe i nije mi namjera otvaranje ove teme na ovom mjestu.
Činjenica je da dokument šerijatskog vjenčanja kod nas, zbog njegove nepriznatosti i nevalidnosti pred institucijama države u kojoj živimo, predstavlja papir (tur. čage – na papiru pisana potvrda ili uvjerenje) kojeg možemo lijepo uokviriti i okačiti na zid ili smjestiti u ormar ili kredenac, jer on u stvarnom životu muslimana ne napaja žednog niti zasićuje gladnog.
Zato je na IZ-u da pokrene postupak priznavanja šerijatskog vjenčanja na sudu, u opštini i slično, a što su neke druge muslimanske zajednice sa manjim pocentom muslimana u zemljama u kojima žive to već regulisale.
Nasuprot tome, IZ neće da vjenča bračni par koji se prije toga nije vjenčao u opštini, a što je vrhunac nevođenja brige o interesima muslimana i islamizaciji države u kojoj živimo.
Četvrto – Opštinsko vjenčanje
Šerijatsko vjenčanje kako se radi kod nas u Bosni od strane IZ-a, iako je šerijatski obavezno i potrebno, ono je po pitanju prezimena nebitno i nepunovažno, jer prezime koje igra ulogu u dokumentima je prezime koje se potvrdi u opštinskim dokumentima i po njemu se žena naziva i proziva. Tako ono što se zapiše od prezimena žene pri šerijatskom vjenačnju nema uticaja u stvarnosti, a time je i nebitno.
Opet ponavljam, šerijatsko vjenčanje kod nas nije priznato niti punovažno pred sudom ili u državnim institucijama, pa tako uzimanje ili neuzimanje žene prezimena muža pri šerijatskom vjenčanju je potpuno nebitno i sporedno, jer u praksi (dokumentima koji se priznaju) nema značaja.
Dok sa druge strane, opštinsko mijenjanje prezimena, u ovom slučaju uzimanja prezimena muža pri vjenčanju, ono je ono koje čini ženu nosiocem ovog ili onog prezimena. Znači stvarno mijenjanje prezimena se dešava tek u dokumentima koji su u državi priznati.
Nema sumnje da je ženi zabranjeno u dokumentima, rodnom listu, ličnoj, vozačkoj, pasošu i slično, uzeti umjesto njenog stvarnog prezimena prezime muža. Na ovo se odnose šerijatski tekstovi zabrane mijenjanja porijekla. A sa uzimanje muževog prezimena pri opštinskom vjenčanju ona u svim svojim dokumentima mora da sebi pripiše novo lažno porijeklo-prezime muža, a to je ono što je zabranjeno.
Uglavnom, nema razlike u zabrani uzimanja prezimane muža pri šerijatskom vjenačanju kao ni u opštinskom. Mada je kod nas punovažno opštinsko, jer šerijatsko nije priznato i nema uticaja na dokumente i stvarnost i nigdje se ne može koristiti osim kao uspomena u ormaru ili ladici.
Ve billahi tevfik.
Na pitanje odgovorio dr. Zijad Ljakić – zijad-ljakic.com